Auteur Marco Willemse: ‘Je kunt niet anders dan bewondering hebben voor De Beauforts’

Vrijwel niemand kent het verhaal achter landgoed Den Treek-Henschoten, de groene long van Midden Nederland.

 Het boek ‘Een familielandgoed ontsluierd’ maakt dit gemis goed. In tekst én beeld. Journalist Marco Willemse duikt diep in de bewogen geschiedenis van familie De Beaufort, vanaf 1807 de eigenaar van dit toen nog bescheiden landgoed. Uiteraard staat hij ook uitgebreid stil bij de iconen: de Pyramide van Austerlitz, recreatieplas Henschotermeer en de ooit zo roemruchte uitspanning Huize Den Treek. Natuurfotograaf Rob Gerritsen brengt een ode aan de vier seizoenen die deze ecologische schatkamer al eeuwenlang zo fraai wisselend belicht. Uitgeverij Spitwerk tekent voor een boek dat je met plezier cadeau geeft. Aan jezelf of een ander met een warm gevoel voor dit fraaie natuurgebied. 

  Auteur Marco Willemse hoeft niet lang na te denken over de vraag wat hem het meest verrast heeft bij de research voor zijn boek.

 ,,Dat is zonder enige twijfel de enorme betrokkenheid van de familie bij het landgoed, Die was er toen Willem Hendrik de Beaufort meer dan 200 jaar terug de eerste stappen zette en die is er nog steeds. Het maakte niet uit wie ik waarover sprak, altijd was er die bijna vanzelfsprekende toewijding aan Den Treek-Henschoten. Men neemt de instandhouding van het natuurgebied én de openstelling voor publiek heel serieus. Álles wat het landgoed doet, staat in het teken daarvan. Je kunt niet anders dan daar bewondering voor hebben. De mensen vergeten het wel eens: als de familie morgen een hek om Den Treek-Henschoten zou zetten – wat ze dus nóoit zal doen gelukkig – dan kon niemand er nog een wandeling maken.’’

Het boek belicht alle denkbare facetten van Den Treek en Henschoten. Voor wie is het bedoeld?

,,Ik zou bijna zeggen: voor iedereen. In elk geval voor iedereen die iets heeft met het landgoed. En dat zijn er héél veel in deze regio, en tot ver daarbuiten trouwens. Er wandelen, fietsen, sporten en recreëren ieder jaar meer dan een miljoen mensen op Den Treek-Henschoten. Ze zijn zijn er kind aan huis, koesteren de natuur. Wat is er mooier dan jezelf of een ander een boek cadeau te doen over dit prachtige landgoed, dat een beetje van ons allemaal is.’’

Ruim 2000 hectare bos, hei en landbouwgrond in het bezit van één familie. Is dat nog wel van deze tijd? 

 ,,Dat is een van de vragen waarmee  ik voor het boek op pad ging. En het antwoord is: ja. Althans in het geval van Den Treek-Henschoten. De structuur is uniek. Het landgoed is een naamloze vennootschap met inmiddels meer dan 600 familieleden als aandeelhouders. Ze worden er niet rijk van, maar committeren zich aan het doorgeven van het landgoed aan komende generaties. Wat Den Treek-Henschoten jaar na jaar opbrengt aan pacht en houtoogst vloeit rechtstreeks terug naar het onderhoud van het landgoed. Zo kan het, privaat als het nog steeds is, blijven bestaan.” 

 De exploitatie van het recreatieplas Het Henschotermeer heeft de familie De Beaufort uitbesteed aan vakantiepark De Heigraaf. Een goede ontwikkeling?

,,Het  was geen vooropgezette strategie om een commerciële uitbater de pacht van het Hens te gunnen. De Heigraaf kwam in beeld door het opheffen, op 1 januari 2018,  van het recreatieschap, dat de plas tientallen jaren beheerde. Het schap kreeg de tekorten op de exploitatie ieder jaar aangevuld met subsidie. De nieuwe uitbater, die de plas trouwens een stevige opknapbeurt geeft, kan daar niet op terugvallen en zal daarom entree moeten heffen. De gemeenten die deelnamen in het recreatieschap wisten dit toen ze besloten te stoppen.“   

 Huize Den Treek is heel lang een rommelige, maar zeer geliefde horecagelegenheid geweest vanwege het prachtige terras. Krijgt dit schitterende pand ooit weer een publieke functie?

,,Ik heb geen glazen bol en zeg ‘nooit nooit’, maar voorlopig ziet het daar niet naar uit. De eigenaren – niet de familie De Beaufort –  hadden bij de koop in 1998 het vaste voornemen er een chique hotel met restaurant van te maken.  De plannen liepen spaak op de uitbreidingsvergunning – het is een lang verhaal – waarna ze besloten er te gaan wonen. Er kwam een hek omheen te staan. Zelf heb ik de uitspanning achter het hotel niet gekend, maar er wordt met weemoed over gesproken door bezoekers van Den  Treek.’’     

In welk jaargetij is Den Treek-Henschoten het mooist?

,,Persoonlijk prefereer ik het begin van de herfst, als de heidevelden in bloei staat. Het is een cadeau om er op een zonnige najaarsmorgen overheen te wandelen. Maar eigenlijk hoort die vraag thuis bij de Rob (Gerritsen, red.) de fotograaf van dit boek. Hij heeft onvoorstelbaar veel mooie beelden gemaakt op het landgoed. Ook zijn portretten van bewoners en bezoekers zijn prachtig. De fotografie is mínstens zo belangrijk als wat er geschreven staat over het landgoed.”                                                                                                                      

Je hebt veel mensen voor het boek geïnterviewd. Wat vond je zelf het mooiste gesprek?

,,Het is moeilijk kiezen, maar de vijf kwartier aan de keukentafel van  de pensioneerde boer Bertus hebben een onuitwisbare indruk gemaakt. Bertus woont zijn leven lang al op het landgoed en hij blijft er als het even kan tot aan zijn dood. Een authentiek mens en een vat vol verhalen. ‘Het landgoed was altijd goed voor ons’. Dat moest ik vooral niet vergeten op te schrijven.’’  

Een landgoed ontsluierd van Marco Willemse en Rob Gerritsen. Uitgeverij Spitwerk. 24,50 euro. Verkrijgbaar vanaf 9 oktober bij de betere boekhandel of te bestellen elders op deze site.